Yasal Değil Ama Yaygın!

Bankaların internet sitelerinde yapılan duyurularda POS cihazı kullanan işletmelerin komisyon vb tutar adı altında herhangi bir ekstra ücret tahsil etmesinin yasal olmadığı, bu durumu yaşayan tüketicilerin şikâyet etmeleri gerektiği belirtilmesine rağmen, araç muayene istasyonlarının hizmet bedeli adı altında ücret almaya devam etmesi çelişkili bir durumu ortaya çıkarıyor. 
Hukukçuların konuya ilişkin değerlendirmesi ise şu şekilde "İşletmelerin kredi kartıyla yapılan ödemelerde ek ücret istemeleri, yani tüketiciden alınan komisyon/hizmet bedeli adı altındaki ücretler haksız ve kanuna aykırıdır. Bu aykırılık Tüketici Mahkemelerinin emsal olarak nitelendirilebilecek kararlarıyla da tescillenmiştir.”
Öte yandan araç muayene hizmeti sunan şirketin banka ya da kredi kartı ile yapılan ödemeleri 6493 sayılı kanun uyarınca tek seferlik ödeme hizmeti sunan hizmet sağlayıcı üzerinden yapılması nedeniyle hizmet bedeli tahsil edildiği ibaresini de internet sitesinde açıkça belirtiyor. 
Teknik Detaylar Bir Yana Tüketiciden Fazla Para Alınıyor Mu Alınmıyor Mu?
Türkiye’de tek elde toplanan araç muayene hizmetinin alternatifsiz olması, tüketiciyi daha fazla ödeme yapmak gibi bir zorunlulukla karşı karşıya getiriyor. Muayene istasyonları çalıştıran şirketin, işlemleri doğrudan banka üzerinden değil de tek seferlik ödeme hizmeti sunan firmalar aracılığıyla yapması tüketicinin mağduriyetine, aynı işlem için daha fazla para ödemesine neden oluyor. 
Kredi Kartı İle Ödemeye Yönlendiriliyor
Mal ve hizmet karşılığı yapılacak ödemelerin kredi kartı ya da banka kartı ile yapılmasının kayıt dışılığı önleyeceği iddiasıyla, vatandaşlar dijital ödeme yapmaya özendirilirken, araç muayene ücretlerindeki kuruş küsuratları, vatandaşın pratikte nakit ödemesini de zorlaştırıyor. Traktör (Römorklu, Römorksuz), Motosiklet ve Motorlu Bisikletlerin muayene ücreti 1.334,40 TL, Otomobil, Minibüs, Kamyonet, Özel Amaçlı Taşıt, Arazi Taşıtı, Römork ve Yarı Römork muayene ücreti 2.620,80 TL, Otobüs, Kamyon, Çekici ve Tanker muayene ücreti 3.543,60 TL. Vatandaş nakit ödemelerde kuruş küsuratın üzerini alabilecek mi? Çoğu vatandaş üstü kalsın şeklinde bir yaklaşım sergilediğinde, kasada birikecek olan devasa rakamlar nasıl vergilendirilecek veya o paralar kime kalacak, kalıyor gibi sorularda cevapsız kalıyor.  Ulaştırma Bakanlığı’nın geçtiğimiz yıl verilerine göre 312 istasyonda 12 milyon 559 bin 180 araç muayeneye girdi. 
Devlet Bu İşin Neresinde
Araç muayene hizmeti devlet tarafından açılan ihale ile özel bir şirkete veriliyor. Devlet bu ihale üzerinden belli bir kazanç elde ederken, zaten yüksek olan araç muayene ücretlerine bir de kredi kartı veya banka kartı ödemelerinde hizmet bedeli altında fazladan bir ücret ödenmesini de engelleyerek, vatandaşları koruması gerekmiyor mu gibi bir soru ortaya çıkıyor. 
Hizmet Bedeli Geri Alınabilir Mi
Araç muayene istasyonlarında kredi kartı ya da banka kartı ile yapılan ödemelerde tüketiciden hizmet bedeli adı altında fazladan para alınmasından rahatsız olan vatandaşların fazladan ödedikleri parayı geri almaları mümkün.
Tüketici dernekleri vatandaşları haklarını aramaları konusunda uyarırken, hizmet bedelinin geri alınabilmesi için illerde bulunan Tüketici Hakem Heyetine başvurulması halinde fazla ödenen ücretin yasal faizi ile geri alınabileceğine vurgu yapılıyor. 
Nitekim araç muayene istasyonlarında kredi kartı ya da banka kartıyla yapılan ödemelerde alınan hizmet bedelinin geri ödenmesine dair Tüketici Hakem Heyeti’nden alınmış kararlar bulunuyor. 
Kredi Kartı İle Ödemede Komisyon Alınması Durumunda 
Kredi kartından komisyon alınması halinde, mümkünse nakit ile kredi kartı ödemeleri arasında fiyat farkı olduğunu kanıtlayan bilgi ve belgeleri temin edin. Örneğin malın bedeli bir tabelada, broşürde yazıyor ise görüntüsü alın yahut konu hakkında tanık olabilecek kimselere ulaşın. 
Kredi kartı ya da banka kartı ile alıverişlerde komisyon, hizmet bedeli vb. şekilde fazladan bir ücret tahsil edilmesi durumunda tüketicinin şu yollardan birini, birkaçını ya da hepsini kullanması gerekiyor.
1. İşletmeye pos cihazını veren bankaya ulaşarak işletmenin kredi kartı ödemelerinde komisyon aldığını bildirerek anlaşmalarını feshetmelerini talep edin. (Bankanın anlaşmasını feshetmemesi ayrıca cezai sorumluluk doğuracaktır.)
2. BDDK'ya şikâyette bulunun.
3. Savcılığa 5464 Sayılı Kanun’un 40. maddesi uyarınca kredi kartından komisyon alınması sebebiyle şikâyette bulunun. 
4. Gelir İdaresi Başkanlığı'na ihbarda bulunun. (İşletmeye özel usulsüzlük cezası kesilir.)
5. Tüketici Hakem Heyetine başvurarak fazladan ödediğiniz bedelin iadesini talep edin. 
Hizmet bedeli ya da komisyon adı altında fazladan ücret tahsil edilmesi sadece araç muayene istasyonlarında yaşanan bir durum değil, farklı sektörlerde de başvurulan bir yöntem haline geldi. Sigara alımlarında tekel işletmeleri, araç muayene istasyonları, kuyumcular, taksiler, belediyelerin ulaşım kartına yapılan para yüklemeleri, Havaalanı ulaşımında kullanılan Havaş gibi belediye tahsisli araçlarda yapılan ödemeler, çeşitli kurslar, kredi kartı ile yapılan ödemelerde komisyon, hizmet bedeli vb isimler altında fazla ödeme talep ediyor. Vatandaşın kendisinden fazla talep edilen ücrete itiraz etmesi, gerekli mercilere başvurarak fazla tahsil edilen ücreti talep edebileceğinin bilincinde olması gerekiyor.
Unutmayın, yasal düzenleme gereği, nakit ödeme ile kredi kartı ödemesi arasında bir ücret farkı olamaz.