ü
Vekil Sayısı Böyle Belli Olacak
14 Mayıs’ta yapılacak Cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimleri için yaklaşık bir buçuk ay kaldı. Peki milletvekilleri nasıl seçiliyor? Gazetemiz muhabiri, merak edilenleri okurlarımız için derledi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Mart ayında yaptığı açıklamayla birlikte Türkiye, 14 Mayıs’ta sandık başına gidecek. Peki, partilerin milletvekilleri, hangi oy oranlarıyla seçiliyor? Gazetemiz muhabiri konuyu okurlarımız için detaylıca anlattı.
2023 seçimlerinde 2018’e göre farklı bir sistem uygulanacak. Artık ittifakların aldığı oylar tek bir parti olarak hesaplanmayacak. İttifak içerisinde yer alan partilerin oyları ayrı ayrı hesaplanacak.
Bu seçimde yüzde 7 ülke barajı ilk kez uygulanacak. Toplam oyuyla yüzde 7 barajını geçen bir ittifakın içindeki bütün partiler barajı geçmiş sayılacak. Yani ittifak, seçmenin oy verme davranışına etkisi dışında sadece ülke barajını aşmakta yardımcı olacak.
Seçimdeki ikinci fark ise milletvekili dağıtım hesabında görülecek. İttifakın ilk kez uygulandığı 2018’de, her seçim bölgesinde milletvekili kazanımı ittifakın toplam oylarına göre belirleniyor ve daha sonra ittifak içindeki partilere dağıtılıyordu. Artık ittifakın seçim çevrelerinde vekil dağılımı yapılırken toplam oy oranına bakılmayacak. Seçim çevresinde her parti kendi oy miktarıyla D’Hondt hesabına göre milletvekili kazanacak.
2018 yılında yapılan seçimler için yapılan Çorum örneği, ittifak sistemini anlatmak için doğru değil. Çünkü Çorum’da partiler ittifak yapmadı. Ancak 2023 seçiminde uygulanacak sistemi anlamak için güzel bir örnek. Çorum’un milletvekili sayısı 4. Bu hesaba göre her partinin aldığı oy önce bire, sonra ikiye, sonra üçe, sonra da dörde bölünüyor. Yani partilerin aldığı oylar, milletvekili sayısına bölünüyor. Bu bölünmeden ortaya çıkan en yüksek 4 oy oranı partilerin milletvekili sayısını belirliyor.
Çorum Hesabı2018 yılında yapılan Cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerini inceleyebiliriz. Çorum’da yapılan seçimlerde AK Parti üç, CHP ise bir milletvekili çıkardı.
AK Parti, Çorum’dan toplam 186 bin 506 oy aldı. Bu oyları önce bire, sonra ikiye, sonra üçe ve sonra da dörde bölüyoruz. Böylece şöyle bir sıralama çıkıyor;
186 bin 506, 93 bin 253, 62 bin 168 ve 46 bin 626.
CHP ise 72 bin 893 oy sayısına sahip. Aynı işlemi CHP’ye de uyguluyoruz ve sıralama şöyle oluyor;
72 bin 893, 36 bin 446, 24 bin 297 ve 18 bin 223.
MHP de 50 bin 313 oy almış durumda. MHP’de sıralama şöyle;
50 bin 313, 25 bin 156, 16 bin 771, 12 bin 578.
Dolayısıyla 186 bin 506 ve 93 bin 253 oy sayısıyla AK Parti, 72 bin 893 oy sayısıyla CHP, 62 bin 168 oy sayısı ile de yine AK Parti milletvekili çıkarmış oldu.
Ancak MHP, AK Parti’nin oylarının üçe bölümünden ortaya çıkan 62 bin 168 olan oy sayısının üzerinde bir oy sayısına sahip olsaydı, AK Parti iki, CHP bir, MHP de bir milletvekili çıkarmış olacaktı.
Yeni sistemle yapılacak hesap böyle özetlenebilir.
İttifaklarda Büyük DeğişiklikBu seçimde en büyük değişiklik ittifaklarda. İttifakların içerisinde bulunduğu partilere göre oy hesabının yapılacağı göz önünde bulundurulursa, bariz farkı ortaya koyan bir örnek var. Bu örnek Antalya örneği.
Antalya ÖrneğiAntalya, 2018’de 1 milyon 700 bin civarında seçmenle 16 milletvekili çıkardı. Millet İttifakı, toplam hesabında 695 bin oyla bu ilde birinci çıktı ve 8 milletvekili çıkardı. Bu ilde 6 sandalye CHP’de, 2’si İYİ Parti’de kaldı. 14 Mayıs’ta bu ilde DEVA, Gelecek, Saadet ve DP ayrı liste çıkarırsa bu potansiyel oy 6 parçaya bölünebilecek. 2018’de 1 milletvekili çıkaran MHP, bu ilde yine 150 bine yakın oy alırsa rakiplerinin parçalı yapısı karşısında vekil sayısında 2’yi zorlayabilecek.
