İSTANBUL (AA) - Biruni Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı Öğretim Üyesi ve Diyetisyen Dr. Enver Çıracı, yapay zeka teknolojilerinin sağlık alanında önemli fırsatlar sunduğunu ancak kontrolsüz kullanım halinde halk sağlığı açısından ciddi riskler barındırabileceğini belirtti.
Üniversiteden yapılan açıklamada görüşlerine yer verilen Çıracı, yapay zekanın özellikle tanı, tedavi ve erken uyarı sistemlerinde yüksek doğrulukta analizler yapabilmesi sayesinde sağlık sistemlerinde devrim niteliğinde değişiklikler oluşturabileceğini ifade etti.
Çıracı, bu teknolojinin insan vücudunun karmaşıklığını her zaman yeterince göz önünde bulunduramadığına dikkati çekti.
Yapay zeka tabanlı sağlık uygulamalarının büyük veri kümelerine dayandığının altını çizen Çıracı, "Genetik altyapı, çevresel etkiler, sosyoekonomik durum ve bireysel psikoloji gibi çok sayıda unsur sağlığı doğrudan etkiler. Bu faktörler dikkate alınmadan verilen öneriler, kişiye zarar verebilir." uyarısında bulundu.
Özellikle diyet uygulamalarında yapay zekanın önerdiği standart yaklaşımların, bireyin özel ihtiyaçlarını göz ardı edebileceğine işaret eden Çıracı, "Örneğin, genetik olarak karaciğer detoks kapasitesi düşük bir bireye yüksek proteinli bir diyet önerilmesi ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Bu tür durumlar, mutlaka uzman değerlendirmesiyle ele alınmalıdır." ifadelerini kullandı.
Yapay zeka destekli diyet programlarının, uzman kontrolü olmadan uygulanmasının hormonal dengesizliklerden kronik hastalıkların tetiklenmesine kadar birçok olumsuz sonucu beraberinde getirebileceğini belirten Çıracı, özellikle tiroid hastaları, diyabetikler ve gıda intoleransı olan bireylerde bu risklerin daha da arttığını vurguladı.
Yapay zeka teknolojileriyle birlikte içerik üretiminin arttığını ve bunun yanlış bilgiye maruziyeti de beraberinde getirdiğini aktaran Çıracı, sosyal medyada sık karşılaşılan "yapay zeka destekli beslenme önerileri"nin çoğunlukla bilimsel temele dayanmadığını ve bireyleri yanlış yönlendirdiğini vurguladı.
Öte yandan, sağlık verilerinin toplanması ve analiz edilmesinde etik sorunların da gündeme geldiğini belirten Çıracı, "Verilerin kimlerle paylaşıldığı ve hangi amaçla kullanıldığı, hasta mahremiyeti açısından ciddi riskler taşıyor." ifadelerini kullandı.
Yapay zekanın doğru kullanıldığında genetik verilerin yorumlanması, kişiselleştirilmiş beslenme planlarının hazırlanması ve mikrobesin eksikliklerinin tespiti gibi konularda önemli katkılar sunabileceğine dikkati çeken Çıracı, "Bazı uygulamalar sıvı alımını izleme, fiziksel aktiviteye dayalı enerji ihtiyacını hesaplama veya özel diyetleri yönlendirme gibi konularda bireylere destek sağlıyor. Ancak bu teknolojiler klinik kararların yerine geçmemeli, yalnızca destekleyici bir araç olmalıdır." değerlendirmesini yaptı.
Sağlığın sadece biyolojik değil, aynı zamanda duygusal ve sosyal bir süreç olduğunu belirten Çıracı, yapay zeka sistemlerinin insan etkileşiminin yerini tam anlamıyla alamayacağını aktardı.
Çıraca, özellikle yaşlı bireylerin dijital sistemlerle kurduğu zayıf ilişki nedeniyle tedaviye erişimde eşitsizlik yaşayabileceğini vurguladı.
Yapay zekanın sağlık alanındaki gelişimine dair olumlu bir vizyon da çizen Çıracı, "Yapay zeka ne mucizevi bir kurtarıcı ne de kaçınılmaz bir tehdit. O bir araç ve bu aracı nasıl kullandığımız toplum sağlığının geleceğini belirleyecek. İnsan merkezli, etik ve bilimsel bir anlayışla kullanıldığında, bu teknolojiler sağlık sistemlerini daha güçlü hale getirebilir." tavsiyesinde bulundu.
