HATIRALARLA TÜRK MUSİKİSİ 16

HATIRALARLA TÜRK MUSİKİSİ 16 HACI ARİF BEY 2 Padişah, Arif Efendi’nin terbiyesine, çok tabi ve doğuştan olduğu belli olan nezaketine protokol bilgisine hayran kalır ve mabeyncileri arasına alınmasını irade eder. 19 yaşında binin üzerinde Türk Musikisi eserini ezbere bilmekte, en üstün, teknik ve hassas müzikaliteyle eserleri okumaktadır. Mabeyncilerin, “Bey” diye anılması adet olduğu için, Arif Efendi, “Arif Bey” olur. Arif Bey, mabeynciliğe ve saray hanendeliğine ek olarak, Harem-i Humayun’ daki istidatlı cariyelere musiki hocası tayin edildiğinde 20 yaşında çok yakışıklı ve sesinin güzelliği ile de sarayda şöhret olur. Osmanlı hareminde istinasız bütün kadınların yüzü açıktır. Saç da kısmen görünecek şekilde örtülür, etekler yere kadar uzanır. Tualet boğaza kadar kapalıdır. Cariyelerin tamamı Kafkasya asıllı Çerkez’dir. Ve Arif Bey cariyelere meşke başlar. 15 yaşında Çeşm-i Dilber adında güzelliği ile tanınan bir Çerkez kızı vardır. Kısa zamanda Çeşm-i Dilber ile Arif Bey arasında özel ilgisi başlar. Aşık olan Arif Bey Hicaz makamında ve Türk Aksağı (5/8 lık) usulünde şarkı besteler ve okur; Saydeyledi gönlümü bir gözleri ahu Bendeyledi zencire beni sünbül-i geysu Bilmem ki ne sihreyledi ol gamze-i cadu Saplandı ciğergahıma dek hançeri ebru Huri mi acep nuri mücessem mi nedir bu Sarayda bu platonik aşk hemen yayılır. Arif Bey sözleri Şeyh Galip Dede’ye ait şarkıyı besteler; Geçti zahm-ı tiri hicrin ta dil-i na şadıma Merhamet ey gamze-i cadu yetiş imdadıma Öyle bir huş eyledin azar ile kim tabımı Gelmez oldu bir dahi lutf-i kelamın yadıma Meclis-i ehl-i sühande yek kalemdir bu gazel Es’ada söz var mı hüsn-ü tab-ı istidadıma Bu sevda hiç bilinmeyenKürdilihicazkâr makamının Arif Bey tarafından terkip edilmesine vesile olur. Makam şuh ve çok parlak bir makamdır. Arif Bey’in Allah vergisi bestecilik kabiliyeti, etkili sesi ile ağır aksak şarkı sarayda ve İstanbullu musikiseverler arasında hızla yayılır. Bu arada haremin akıllı kadınları padişaha cariyeyi evlendirmek suretiyle skandalın önüne geçilebileceğini arz ederler. Padişah da zengin çeyiz vererek Çeşm-i Dilber’i Arif Bey ile evlendirir.Arif Bey’i de ayda 60 altın maaşla saray hizmetinden çıkarır. Böylece mabeyncilik ve saray hizmeti son bulur. Ancak arada Mızıka-ı Humayun a gelip ders vermesine izin çıkar. Saraya ve padişaha çok alışan Arif Bey çok üzgündür.Aslında Çeşm-i Dilber diğer cariyelere ben bu yakışıklı Arif Hoca’yı alaya alacağım diye iddiada bulunmuştur. Saray hayatı evliliği ile son bulan Çeşm-i Dilber evlendikten birkaç ay sonra hırçınlığa başlar. Sarayın ihtişamlı hayatını ve belkide padişah zevceliğinden mahrum oluşunu düşündükçe, mütevazı konak hayatı onu sıkmaya başlar. Dokuz ay sonra Cemil’i ve ardında Nebiye’yi dünyaya getirir. Kızının lohusalığından kalkar kalmaz evi terk eder. Evlilik 2 yıl sürer. Arif bey Taşlıktaki konakta 2 bebeklebaş başa kalır. Çok acı çekmekte iken Kürdilihicazkar şarkıyı besteler. Yüreği yanmaktadır. Niçin terk eyleyip gittin a zalim of Seni sevmek midir bilmem vebalim of Feda olsun sana bu can-ü malim of Hayalimdir hayal-i has-ü halim of Orta Aksak usulündeki bu muhteşem şarkı İstanbul’da çok hızla yayılır. Sarayda Dede Efendi’nin kızından olan torunu Rahmi Bey padişahın huzurunda Kürdilihicazkar şarkıyı icra eder. Arif Bey bu acı ile Kürdilihicazkâr şarkı besteler.Adeta Çeşm-i Dilber’e sitem doludur. Kaynak: Yılmaz Öztuna- Hacı Arif Bey Nuri Özcan – İslam Ansiklopedisi 14. Cilt Dr. Nazmi Özalp- Türk Musikisi Tarihi 1. Cilt